Hytaý giň territoriýasy, magdany emele getirýän geologiki şertleri, doly mineral baýlyklary we baý baý ýurtlarydyr. Öz baýlyklary bilen uly mineral baýlykdyr.
Minerallaşma nukdaýnazaryndan dünýäniň üç esasy metalogen domeni Hytaýa girdi, şonuň üçin mineral baýlyklar köp we mineral baýlyklary birneme doly. Hytaý 171 görnüşli mineral tapdy, şolardan 156-sy gorlary subut etdi we potensial gymmaty dünýäde üçünji ýerde durýar.
Barlanan ätiýaçlyklara görä, Hytaýda agdyklyk edýän minerallaryň 45 görnüşi bar. Käbir mineral gorlary gaty köp, mysal üçin seýrek toprak metallary, wolfram, galaýy, molibden, niobium, tantal, kükürt, magnezit, bor, kömür we ş.m. ýalylar dünýäde birinji orunda durýar. Olaryň arasynda mineral gorlaryň bäş görnüşi dünýäde birinji ýerde durýar. Geliň, minerallaryň haýsy görnüşlerine göz aýlalyň.
1. Volfram magdany
Hytaý dünýädäki iň baý wolfram baýlygy bolan ýurt. 23 welaýatda (etrapda) 252 subut edilen mineral ýatagy bar. Welaýatlar (sebitler) boýunça Hunan (esasan sheelit) we Jiangxi (gara-wolfram magdany) iň uludyr, ätiýaçlyklar degişlilikde milli gorlaryň 33,8% we 20,7% -ini tutýar; Henan, Guangxi, Fujian, Guangdong we ş.m. Welaýat (etrap) ikinji ýerde durýar.
Volfram magdanlarynyň esasy ýerleri Hunan Şizhuyuan volfram magdany, Jiangxi Sihua dagy, Daji dagy, Pangu dagy, Guimei dagy, Guangdong Lianhuashan wolfram magdany, Fujian Luoluokeng wolfram magdany, Gansu Ta'ergou wolfram kän we Henan Sandaozhuang kän .
Hytaýyň Jiangxi welaýatynyň Daýu okrugy, dünýä belli “Volfram paýtagty”. Töwerekde 400-den gowrak wolfram känleri bar. Opium söweşinden soň nemesler ilki ol ýerde wolframy tapdylar. Şol döwürde dag magdanlaryny 500 ýuana gizlinlikde satyn alýardylar. Watançy halkyň üsti açylandan soň, minalary we minalary goramak üçin ýerlerinden turdular. Köp gepleşiklerden soň, 1908-nji ýylda 1000 ýuanda magdan hukuklaryny dikeldip, magdan gazmak üçin serişdeleri topladym. Bu Weinanda wolfram magdanyny ösdürmegiň iň irki pudagydyr.
Jiangxi welaýatynyň Daýu etraby, Dangping wolfram ýatagynyň esasy we nusgasy
Ikinjiden, antimon magdany
Cor poslama garşylygy bolan kümüş-çal metal. Erginlerdäki niobiumyň esasy roly, köplenç metallar ýa-da erginler üçin gatylaşdyryjy diýlip atlandyrylýan gatylygy ýokarlandyrmakdyr.
Hytaý dünýäde antimon magdanyny öň açan we ulanan ýurtlaryň biridir. “Hanşu iýmit we iýmit” we “Taryhy ýazgylar” ýaly gadymy kitaplarda gapma-garşylyk ýazgylary bar. Şol döwürde olara called diýilmän, “Lianxi” diýilýärdi. Täze Hytaý döredilenden soň, ankankuang käninde uly göwrümli geologiki gözleg we ösüş geçirildi we kükürtli sulfid konsentrat partlaýjy peçiň üýtgäp durýan eremesi işlenip düzüldi. Hytaýyň antimon magdany ätiýaçlyklary we önümçilik dünýäde birinji ýerde durýar we köp sanly eksport, ýokary arassa metal bismut öndürmek (şol sanda 99,999%) we ýokary hilli super ak, dünýäde ösen önümçilik derejesini görkezýär.
Hytaý dünýädäki plutonium baýlyklarynyň iň uly goruna eýe bolup, dünýädäki umumy mukdaryň 52% -ini tutýar. Esasan Hunan, Guangxi, Tibet, nanunnan, Guizhou we Gansuda 171 belli ankankuang magdany bar. Alty welaýatyň umumy ätiýaçlyklary kesgitlenen çeşmeleriň 87,2% -ini emele getirdi. Iň uly ätiýaçlyk gorlary bolan welaýat Hunan. Welaýatyň sowuk suw şäheri, dünýädäki iň uly antimon magdany bolup, ýurduň ýyllyk önümçiliginiň üçden birini tutýar.
Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň bu çeşmesi Hytaýyň importyna ep-esli derejede bagly we seýrek topraklardan has gymmatlydyr. ABŞ-dan getirilýän ankankuangyň 60% -iniň Hytaýdan gelýändigi habar berildi. Hytaýyň halkara derejesindäki ýagdaýy barha ýokarlanýar we gürlemek hukugyny kem-kemden özleşdirdik. 2002-nji ýylda Hytaý ankankuangy eksport etmek üçin kwota ulgamyny kabul etmegi we öz elindäki çeşmeleri berk ele almagy teklip etdi. Inurdunyň gözlegini we ösüşini ösdürmek üçin.
Üçünjiden, bentonit
Bentonit, esasan gatlakly gurluşy bolan montmorillonitden emele gelen, metal däl gymmatly mineral baýlykdyr. Bentonitiň çişmek, adsorbsiýa, asma, dispersiýa, ion çalşygy, durnuklylyk, tikotropiýa we ş.m. ýaly ajaýyp häsiýetleri barlygy sebäpli, onuň 1000-den gowrak ulanylyşy bar, şonuň üçin “uniwersal palçyk” ady bar; ýelimleýjilerde gaýtadan işlenip bilner, saklaýjy serişdeler, tikotrop serişdeleri, katalizatorlar, arassalaýjylar, adsorbentler, himiki göterijiler we ş.m. dürli ugurlarda ulanylýar we “uniwersal materiallar” hökmünde bellidir.
Hytaýyň bentonit çeşmeleri gaty baý, çak edilýän çeşmesi 7 milliard tonnadan gowrak. Kalsiý esasly bentonitleriň we natriý esasly bentonitleriň, şeýle hem wodorod esasly, alýumin esasly, soda-kalsiý esasly we klassifikasiýa edilmedik bentonitleriň köpüsinde bar. Natriý bentonitiň ätiýaçlyklary 586,334 million tonna bolup, umumy ätiýaçlyklaryň 24% -ini emele getirýär; natriý bentonitiň geljegi ätiýaçlyklary 351,586 million tonna; kalsiý we natriý bentonitden başga alýumin we wodorod görnüşleri takmynan 42% -i tutýar.
Dördünji, titanium
Hasaplamalara görä, dünýädäki ilmenit we rutil baýlyklary 2 milliard tonnadan geçýär we ykdysady taýdan peýdaly ätiýaçlyklar 770 million tonna. Titan baýlyklarynyň dünýä derejesinde aýdyň ätiýaçlyklarynyň arasynda ilmenit 94%, galanlary adaty däl. Hytaý, ilmenit ätiýaçlyklary iň köp bolan ýurt, ätiýaçlyklary 220 million tonna bolup, dünýädäki umumy ätiýaçlyklaryň 28,6% -ini tutýar. Awstraliýa, Hindistan we Günorta Afrika ikinji we dördünji orunda durýar. Önümçilik taýdan 2016-njy ýylda dünýädäki titan magdanynyň ilkinji dörtlügi Günorta Afrika, Hytaý, Awstraliýa we Mozambik boldy.
Global titan magdanynyň ätiýaçlyklary 2016-njy ýylda paýlanylýar
Hytaýyň titan magdany 10-dan gowrak welaýatda we awtonom sebitde paýlanýar. Titan magdany esasan titanium magdany, rutil magdany we vanadiý-titan magnetitindäki ilmenit magdanydyr. Wanadiý-titan magnetitindäki titan esasan Siçuanyň Panzhihua sebitinde öndürilýär. Zyýanly magdanlar esasan Hubeý, Henan, Şanxi we beýleki welaýatlarda öndürilýär. Ilmenit magdany esasan Haýnan, nanunnan, Guangdong, Guangxi we beýleki welaýatlarda (sebitlerde) öndürilýär. Ilmenitiň TiO2 ätiýaçlyklary 357 million tonna bolup, dünýäde birinji ýerde durýar.
Bäş, seýrek toprak magdany
Hytaý seýrek toprak gorlary bolan uly ýurt. Diňe ätiýaçlyklara baý bolman, eýsem doly minerallaryň we seýrek toprak elementleriniň, seýrek topraklaryň ýokary derejesi we magdan nokatlarynyň paýlanyşynyň artykmaçlyklary hem bar, Hytaýyň seýrek toprak senagatynyň ösmegi üçin berk binýat döredýär.
Hytaýda seýrek duş gelýän toprak minerallary: Baýun Ebo seýrek toprak magdany, Şandong Weýşan seýrek toprak magdany, Suining seýrek toprak magdany, Jiangxi howa gabygynyň seýrek toprak känleri, Hunan goňur alabalyk känleri we uzyn kenarýaka kenarýaka çäge känleri.
Baýun Obo seýrek toprak magdany demir bilen simbiotikdir. Eartheriň esasy seýrek minerallary florokarbon antimon magdany we monazitdir. Gatnaşyk 3: 1 bolup, seýrek topragy dikeltmek derejesine ýetdi. Şonuň üçin oňa garyşyk magdan diýilýär. Seýrek duş gelýän REO 35 million tonna, takmynan 35 million tonna. Dünýädäki ätiýaçlyklaryň 38% -i dünýädäki iň seýrek toprak känidir.
Weýşan seýrek toprak magdany we Suining seýrek toprak magdany esasan barit we ş.m. bilen bilelikde bastnazit magdanyndan durýar we seýrek toprak magdanlaryny saýlamak aňsat.
Jiangxi howa gabygy, seýrek toprak magdanynyň seýrek toprak minerallarynyň täze görnüşidir. Onuň eremegi we eremegi birneme ýönekeý we orta we agyr seýrek topraklary öz içine alýar. Bazar bäsdeşlik ukyby bilen seýrek toprak magdanydyr.
Hytaýyň kenarýaka çägeleri hem örän baý. Günorta Hytaý deňziniň kenar ýakasyny we Haýnan adasynyň we Taýwan adasynyň kenar ýakalaryny kenarýaka çäge ýataklarynyň altyn kenary diýip atlandyryp bolar. Häzirki zaman çökündi çäge ýataklary we gadymy çäge känleri bar, olardan monazit we ksenotim bejerilýär. Deňiz kenaryndaky gum, ilmenit we sirkon dikeldilende goşmaça önüm hökmünde dikeldilýär.
Hytaýyň mineral baýlyklary örän baý bolsa-da, adam başyna düşýän dünýäde 58% -i dünýäde 53-nji ýerde durýar. Hytaýyň baýlyk beriş aýratynlyklary pes we magdan çykarmak kyn, saýlamak kyn, magdan çykarmak kyn. Boksit we beýleki iri minerallaryň subut edilen ätiýaçlyklary bolan ýataklaryň köpüsi pes magdandyr. Mundan başga-da, wolfram magdany ýaly ýokary minerallar aşa köp ulanylýar we köpüsi eksport üçin ulanylýar, netijede mineral önümleriň arzan bahasy we çeşmeleriň sarp edilmegi. Düzediş tagallalaryny has-da artdyrmak, çeşmeleri goramak, ösüşi üpjün etmek we agdyklyk edýän mineral baýlyklarynda global ses döretmek zerur. Çeşme: Magdan bir Exchangeasy
Iş wagty: 11-2019-njy noýabr